Buzullarda ve büyük kar alanlarında yön bulmak öncelikle kar, buzul ve çığ bilgisi gerektirir.
Buzul bilgilerinde doğruluk
Buzul, sürekli üstten ve yanlardan beslenirken, alttan eriyen, akan bir buz nehridir. Her zaman yerçekiminden dolayı aşağı doğru akar. Yani buzul üzerindeki bir çatlağa düşen herhangi bir cisim, bir gün buzulun altından çıkar.
Beslenme ve erime süreçleri eşitse buzul şeklini korur, ama eşit değilse buzul ya gelişir ya da geri çekilir. Alp`lerde bu üç tür buzuldan da vardır. Türkiye`de ise buzullar genelde geri çekilme durumundadır. Üzerinde bulunduğunuz buzul sabit değilse ve son araştırmaları bir kaç yıl önce yapıldıysa, bazı problemleriniz var demektir. Örneğin:
- Buzulun dibi haritada gösterildiğinden daha geride olabilir. (Bu fark 200 m. dikey ve 1 km. yatay doğrultuda olabilir.)
- Rota kitabında, buzul ve arkasından kayaya kolayca geçiş diye tanıtılan bir rota var diyelim. Buzul geri çekiliyorsa, çevresindeki kayalar artık bahsedildiği kadar kolay tırmanılır olmayabilir.
- Buzulun hemen dibine kurulmuş bir kulübe artık onun altında kalmış olabilir.
- Haritada işaretli buzul çatlağı artık yerinde olmayabilir ya da çatlaksız diye gösterilen bir buzulda artık tehlikeli çatlaklar ortaya çıkmış olabilir.
Rota planlama
- Yukarıda sözü edilen problemleri halletmenin en kolay yolu bölgedekilerin bilgilerine başvurmaktır ( dağ rehberleri, kulübe bekçileri vs.).
- Bu bilgilerden sonra da kendi yorumlarınıza (ihtiyaçlarınız doğrultusunda) gerek vardır.
- Mümkün olduğunca rotanızı buzulun kenarlarından uzak tutun. Çatlaklar genelde buralarda olur ve taş düşmesi ve çığ tehlikesi daha fazladır
- Belirgin (gözlenebilir) bir noktadan belirgin bir noktaya hareket edin. Yani kaya, sırt, kulübe vb.
Pratik noktalar
Belirgin noktalar
Çatlaklardan, taş düşmesinden ve çığdan korunmak için buzulun ortasından gitmeye çalışırken, görüş mesafesinin düşmesi sebebiyle belirgin bir nokta yakalamak için buzulun kenarlarına kaymak zorunda kalabilirsiniz (buzula inen bir kaya sırtı vb gibi.).
Düz hatlar
Yürüyüşünüzü mümkün olduğunca düz bir hat üzerinde ve dönüşlerinizi de geniş açı ile yaparsanız, hem arkanızdakiler rahat olur hem de dönüşünüzü bu rotadan yapacaksanız işinizi kolaylaştırmış olursunuz.
Çığ döküntüsü
Kar ya da buz çığının döküntüleri ile bazen rotanızın üzerinde karşılaşırsınız çıkar. Önce döküntünün buz mu yoksa kar çığı mı olduğunu belirleyin, sonra nereden düştüğüne bakın. Kar döküntüleri büyük yığıntılar halinde donarak geçilmesi zor hale gelir. Çabucak bunu geçin ve dönüşte bu rotayı kullanmamaya dikkat edin. Bir başka çığ tehlikesi varsa veya bu döküntüyü geçmek gereğinden fazla zaman alacaksa bir başka rota seçmek en iyisidir.
Kar döküntüleri, eğer bütün durağan olmayan karlar döküldüyse ve geride sadece durağan karlar kaldıysa genellikle güvenliği gösterir.
Öte yandan rotanızda düşüp dağılmış buz saçaklarından oluşmuş kümeler varsa aynı yere yine buz saçaklarının düşmesi olayıyla karşılaşabilirsiniz. Bu özellikle havanın sıcak olduğu öğlen saatlerinde olur.
Potansiyel çığ eğimleri
Bu tür eğimler kaçınılmaz olarak geçilmek zorunda kalınabilir. Hızlı, tek bir hamlede, eğimi yan kesmeden ve kayakları döndürmeden geçmek en doğrudur. Güvenli bölgede kalanlar çığ bölgesinden geçenleri kontrol etmelidirler.
Altimetre
Buzul iner ve çıkarken çok önemli bir alettir. Özellikle kayarak inerken çok hızlı irtifa kaybedilir. Dikkat etmezseniz yanlış bir yöne dönebilirsiniz ve tekrar tırmanmanız gerekebilir.
İlk başta sağdaki çatlaklardan korunmak için ortanın biraz solundan başlamanız gerekiyor. 3400 m. civarında sağa dönmek gerekiyor. Yapılabilecek hata kendinizi X noktasında bulmaktır. Bu da geri 3400` m.` ye tırmanmanızı gerektirir.
- 3100 m.` de Y noktasına gitmemek için sağa dönmeye dikkat edin.
- 3000 m.` den sonra artık 2900 m.` ye kadar buzulu ortalayabilirsiniz. İşte bu dönüş noktalarında altimetre çok değerlidir.
Çatlaklar
Çatlakları buzulun gerilim noktalarında görebilirsiniz. Yani buzulun döndüğü kayaların buzula girdiği ve buzulun dikleştiği yerlerde vb. gibi. Görüş mesafesinin az olduğu zamanlarda da çatlaklar birdenbire önünüze çıkabilirler.
Pusulanızı kullanarak çatlağa paralel ve rotanıza dik bir açıyla çatlağın etrafından dolaşmak için yürüyün.
Çatlak geçişi
- Aldığınız mesafeyi ipinizi kullanarak ölçün.
- Çatlağı geçince yine aynı mesafe kadar çatlağın öbür tarafında rotanıza doğru yürüyün ve pusulanızı yeniden eski haline getirerek yolunuza devam edin.
İniş Rotası
Eğer aynı rotadan inecekseniz;
- Çıkarken gördüğünüz çatlakların konumunu dikkatlice not edin.
- İnişte, rüzgâr içlerini karla doldurup yok etmemişse çıkış izlerinizin olduğu rotayı kullanın esmiyorsa veya kar durumu uygunsa, kanalların üstünde kalmaya dikkat edin.