Her biri farklı amaçlar için yapılmış birçok harita çeşidi vardır. Eğer bilmediğiniz bir bölgeye girecekseniz doğru haritayı seçmeniz hayati önem taşır. Gitmeyi planladığınız bölgenin ve yürümeyi planladığınız yolun büyük ölçekli haritalarına ihtiyaç duyarsınız. 1:50.000`lik haritalar yürüyüşçüler için idealdir (Bu değer gerçek mesafenin, harita üzerindeki uzaklığın 50 bin katı olduğunu gösterir). Bu haritaların üzerinde genellikle iki santim aralıklarla koyulmuş kılavuz çizgiler ve her çizgi için O`dan 99`a kadar koordinat çizgileri vardır. Birçok sebepten dolayı bazı haritalar tam olarak doğru olmayabilir. Ancak haritayı kullandıkça oluşabilecek sapmalara göre hareket etmeyi öğrenebilirsiniz.

Harita okumanın önemi

İlk kısım yani harita okuma çok önemlidir. Eğer bu konuda iyiyseniz diğer yeteneklerinize sadece çok zor koşullarda başvurursunuz. Genelde yürüyüş temponuzu sabit tutarak adımlarınızı bozmadan kısa aralıklarla haritaya bakabilirsiniz.

Eğer tek başına iseniz, istediğiniz zaman durup haritaya ya da manzaraya bakmaktan daha zevkli bir şey yoktur. Fakat ekip başı iseniz sürekli duraklamak ekibin geri kalanı için pek mutluluk verici olmayabilir. Bunun için size teşekkür etmeyecekleri gibi nerede olduğunuzu bildiğinizden kuşku duyabilirler.

Bilinmeyen bir bölgede tempolu yürürken yönünüzü bulabilmek ve istenen hedefe doğru ilerleyebilmek dağda yön bulmanın esasıdır. Harita okuma konusunda ustalaştığınız zaman yolun çoğunu kat etmişsiniz demektir.

Konvansiyonel İşaretler

Harita üzerinde kullanılan semboller konvansiyonel işaretler olarak adlandırılır. Hepsini de papağan gibi ezberlemenin anlamı yoktur. Bütün haritaların altında ya da yanında açıklamalı çizimleri vardır.

Bir dağcı olarak kilise ile kuleyi ayırt edebilmenin bir anlamı yoktur. Ama öte yandan kötü hava koşullarında harita, önünüzde uçurum veya duvar gösteriyorsa, yürüdüğünüzde onların dibinde mi üstünde mi olacağınızı bilmeniz önemlidir.

Ölçek (Scale)

Harita ölçeği, harita üzerindeki mesafe ile gerçek mesafe arasındaki orandır.

Haritalarda ölçekler 1:50 000, 1:25 000 ya da 1: 600 000 gibi gösterilir. Yani sırayla harita üzerindeki l cm. gerçekte 50 000 cm (yani 500 m), 25 000 cm (yani 250 m) ya da 600 000 cm ye (yani 6 km) karşılık gelmektedir. Yani soldaki sayı (genelde 1) harita üzerindeki birim, sağdaki ise yeryüzünde karşılık gelen katsayıdır.

Harita okurken bazı matematiksel karşılaştırmaları çok kolay yapmalıyız. Mesela 1:50 000 `lik bir haritada 2 cm 1 km`ye eşittir ya da l1:25 000 `lik bir haritada 4 cm 1 km`dir. Unutmayın bütün ölçekli haritalarda her bir kare 1 km2`dir.

Dağda yön tahmininde genelde 1:50 000`lik ve 1:25 000`lik haritalar kullanılır. 1:50 000`lik haritalarda bütün manzaraya hakim olunurken, 1:25 000`lik haritalarda bütün detaylar ortadadır.

Dikkat edilecek bir önemli nokta da bu haritalar arasında yükselti çizgilerinin yoğunluk farkıdır. Eğer 1:50 000`lik haritaya alışmışsanız ve bir tepenin eğimini buradaki yükselti çizgilerinin yoğunluğuna göre tahmin edebiliyorsanız. 1:25 000`lik bir harita kullanımı sırasında eğim tahmini konusunda yanılabilirsiniz.