Doğada Hayatta Kalma Teknikleri

Her ne kadar birçok farklı şekil ve tipte olsalar da uyku tulumlarının en önemli özelliği bir çadırınız yoksa bile sizi sıcak tutabilmeleridir. Uyku tulumunuzun ıslanmasına asla izin vermeyin. Her zaman su geçirmez bir torba içinde saklayın.

Tulumun her tarafı aynı yoğunlukta doldurulmuş olmalıdır

Dış ve İç Kumaşlar, tulumun dışındaki kumaşın rüzgâra karşı dirençli ve belli bir ölçüde su geçirmez olması gerekmektedir. Ayrıca dolgu malzemesinin dışarı çıkmasını da önlemelidir.

Isı Dereceleri, bir uyku tulumunun verimliliğini anlamanın alışılmış yolu tulumun ısı derecesine bakmaktır. Genelde bir tulum için iki rakam verilir. Birincisi tulumda rahat bir şekilde uyuyabileceğiniz ısı, ikincisi ise ekstrem derecesi yani tulumda geceyi geçirebileceğiniz minimum ısıdır. Fakat unutulmamalı ki her insanın tulumda rahat etmesi kendi metobalizması, kullandığı matın kalitesi, yaşı, yediği yemek, havadaki nem oranı ve rüzgâr hızı gibi çeşitli etmenlerle ilgilidir ve bunların hepsi kişinin kontrolünde değildir. Tulumun içine giyinik olarak girip tulumun konfor derecesini arttırmak mümkündür ama bunun da bir limiti vardır. Testler, ne kadar giyinirseniz giyinin tulumun derecesini maksimum 11°C indirebileceğinizi göstermiştir. Genelde daha ağır olmasına rağmen boydan boya fermuarlı tulumlar daha kullanışlı ve havalandırması daha kolay olduğu için tercih edilmektedirler. Fermuarın boyunca koruma olması da ısı kaybını önlemek için gereklidir. Uyku tulumlarının boyları 200cm ile 230cm arasında değişir. Soğuk havalarda bazı malzemelerinizi tulumun içine almanız gerekeceğinden alacağınız tulumun boyunu seçerken bunu da göze almalısınız. Fazla büyük bir tulum da gereksiz ağırlık ve ısıtılması gereken daha fazla hava demek olduğundan amaçlarınıza tam uygun boyutta bir tulum seçmelisiniz.

Dikdörtgen, yarı dikdörtgen ve mumya gibi farklı şekillerde uyku tulumları olmakla birlikte doğa sporlarında genelde mumya tipi uyku tulumları kullanılır. Bunun sebebi mumya tipi tulumların vücuda daha yakın olması ve böylece tulumun içindeki hava miktarı daha az olacağından havayı ısıtmanın daha kolay olmasıdır. Ayrıca mumya tipi tulumlar daha az malzeme gerektirdiğinden daha hafiftirler ve daha az yer kaplarlar.

Genelde tulumların dışında normal dokumalı naylon, ripstop dokuma naylon ya da Ultrasoft veya Pertex gibi mikrofiberler kullanılır. Tüy tulumlarda Gore-tex ve benzeri su geçirmez/nefes alabilir kumaşlar kullanılmasından, istenilen performansın alınamaması nedeniyle son yıllarda vazgeçilmiştir. Bunun yerine Gore Dryloft, Endurance gibi suya dayanıklı fakat su buharını dışarıya daha iyi atabilen dış kumaşlar tercih edilmektedir.

Tulumların iç kısımlarında ise pamuklu ya da sentetik malzeme kullanılabilir. Pamuklular daha ağır olmalarına ve ıslandıklarında daha zor kurumalarına rağmen daha yumuşaktırlar. Sentetik kumaşlar ise hafif olmakla birlikte mikrofiber dokuma olanlar dışındakiler direk tene temas ettiklerinde yapışıyormuş hissi verirler.

Dolgu Malzemeleri, uyku tulumunuzu seçerken diğer göz önüne alacağınız şey tulumun dolgu malzemesidir. En iyi hava tutma özelliğine, dolayısıyla en iyi ağırlık performans-dengesine doğal dolgu malzemeleri sahiptir. Ayrıca sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar ve tulumun içinde daha iyi dağılırlar. Fiyatları oldukça yüksek olmasına karşın ömürleri sentetik olanlara göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Doğal dolgu malzemelerinin en büyük dezavantajları ıslandıklarında izolasyon kapasitelerinin çoğunu kaybetmeleri ve çok zor kurumalarıdır. Bu yüzden tüy tulumların ıslanmamasına çok dikkat göstermek gerekir. Ayrıca doğal dolgu malzemeli tulumların temizliği de daha özen gerektirir. Doğal dolgu malzemesi olarak genelde ördek ve kaz tüyü kullanılır ve bu ikincisi ördek tüyüne göre daha iyidir. Aslında Türkçe’de tek bir karşılığı olmakla birlikte tüyler de ikiye ayrılır; "Feather" ve "Down". "Feather" tüy dendiğinde aklımıza gelen şekle sahiptir, "Down" ise ördek ve kazların göğüs bölümlerinde olan ve yapı olarak farklı olan bir çeşit tüydür. Bu ikincisi havayı tutma özelliği olarak diğerinden çok daha iyidir fakat bu iki tüyü birbirinden tamamen ayrıştırmak çok zordur. "Down" tüyün miktarı ne kadar fazla ise dolgu malzemesinin kalitesi da o kadar iyidir. Örneğin 85% "Down" bir tulumda %85 kaliteli tüy, %15 ise bildiğimiz tüyden olduğunu belirtir. Yüzde kaç "Down" olduğunun belirtilmesi genelde Avrupa`da kullanılan bir yöntemdir fakat "Down" dediğimiz tüyler de kalite olarak birbirinden farklı olduğu için bu tanımlama da tulumun hava tutma kapasitesini, yani kalitesini tam olarak belirleyememektedir. Amerika`da kullanılan ve tüyün bir ounce`ının (28.5 gr.) belli bir basınç altında ne kadar yer kapladığını ölçen sistem diğer sisteme göre çok daha kesindir. Bu sistemde 28.5 gr. tüyün kapladığı hacim inch küp (1 inç küp = 16.38 cm.3) cinsinden belirtilmektedir ve günümüzde kullanılan tüylerde standart 550 inç küptür. Bu rakam 800`e kadar çıkabilir ki bu o tüyün 28.5 gramının 13104 cm.3 yer kapladığını belirtir.

Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır. Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Fermuar boyunca ısının dışarı kaçmasını engelleyen bir şerit olmalıdır. Böylece vücut boyunca ilerleyen soğuk bir hat oluşması engeller.
Yuvarlak baş kısmı kafa, boyun ve omuzların etrafında sıcak hava tutar.
Yuvarlak uçlu tulum; Bu modern uyku tulumu tasarımlarının en çok rastlananlarındandır.
Genişletilmiş gövde baş, göğüs ve omuzlardan ısı kaybını önler.
Daralan ayakucu tulumun daha küçük ve hafif olmasını sağlar.
Kare Uçlu Tulum; Bu tulumlar dışarıda yatmaktan çok arabalı kampçılık için uygundur. Çok hafif olduklarından kutup bölgeleri gibi çok soğuk bölgelerde kullanıma uygun değildir.
Fermuarsız Tulum; Bu tulumların boyun kısmı bir iple büzülerek soğuk havalarda kafa ve boynunuzun korunmasını sağlar. Vücut ısınızın yarısını kafanızdan kaybettiğiniz için bu çok önemlidir. Fermuar olmadığından bu tulumlardan çıkmak zaman alır.
Kuştüyü tulumlar hafif oldukları ve sıcak tuttukları için tercih edilebilirler. Ancak bu tulumlar da ıslandıkları ya da çok sıkı katlandıkları zaman dolguları top haline gelip izolasyonları bozulabilir. Sentetik dolgu maddeleri daha dolgun ve ağır oldukları gibi kuş tüyü kadar rahat da değillerdir. Ancak ıslansalar bile sıcak tutar ve çok çabuk kururlar.
Astar, Pamuklu bir astar sizinle uyku tulumu arasında bir sıcak hava katmanı yaratır. Ayrıca kılıf tulumdan daha kolay yıkanır.
Başlık, Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız (dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır) tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Mat, çıplak toprağın nem ve soğuğundan korunmak için gereklidir. Uyku tulumunun altına yerleştirilir. Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11–12 mm. kalınlığında matlar kullanılır. Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülâsyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therma Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar. Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
Uzay Battaniyesi, Bu acil durumlar için kullanılan hafif bir battaniyedir. Folyo vücut ısısının kaçmasını engelleyerek vücuda geri yansıtır. Ayrıca çöl gibi fazla güneşli ortamlarda güneş ışığından korunmak için de kullanılır.
Şişme Yastık, Çok gerekli olmasa da uzun yolculuklarda ek rahatlık sağlar.
Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır. Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Fermuar boyunca ısının dışarı kaçmasını engelleyen bir şerit olmalıdır. Böylece vücut boyunca ilerleyen soğuk bir hat oluşması engeller.
Yuvarlak baş kısmı kafa, boyun ve omuzların etrafında sıcak hava tutar.
Yuvarlak uçlu tulum; Bu modern uyku tulumu tasarımlarının en çok rastlananlarındandır.
Genişletilmiş gövde baş, göğüs ve omuzlardan ısı kaybını önler.
Daralan ayakucu tulumun daha küçük ve hafif olmasını sağlar.
Kare Uçlu Tulum; Bu tulumlar dışarıda yatmaktan çok arabalı kampçılık için uygundur. Çok hafif olduklarından kutup bölgeleri gibi çok soğuk bölgelerde kullanıma uygun değildir.
Fermuarsız Tulum; Bu tulumların boyun kısmı bir iple büzülerek soğuk havalarda kafa ve boynunuzun korunmasını sağlar. Vücut ısınızın yarısını kafanızdan kaybettiğiniz için bu çok önemlidir. Fermuar olmadığından bu tulumlardan çıkmak zaman alır.
Kuştüyü tulumlar hafif oldukları ve sıcak tuttukları için tercih edilebilirler. Ancak bu tulumlar da ıslandıkları ya da çok sıkı katlandıkları zaman dolguları top haline gelip izolasyonları bozulabilir. Sentetik dolgu maddeleri daha dolgun ve ağır oldukları gibi kuş tüyü kadar rahat da değillerdir. Ancak ıslansalar bile sıcak tutar ve çok çabuk kururlar.
Astar, Pamuklu bir astar sizinle uyku tulumu arasında bir sıcak hava katmanı yaratır. Ayrıca kılıf tulumdan daha kolay yıkanır.
Başlık, Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız (dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır) tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Mat, çıplak toprağın nem ve soğuğundan korunmak için gereklidir. Uyku tulumunun altına yerleştirilir. Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11–12 mm. kalınlığında matlar kullanılır. Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülâsyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therma Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar. Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
Uzay Battaniyesi, Bu acil durumlar için kullanılan hafif bir battaniyedir. Folyo vücut ısısının kaçmasını engelleyerek vücuda geri yansıtır. Ayrıca çöl gibi fazla güneşli ortamlarda güneş ışığından korunmak için de kullanılır.
Şişme Yastık, Çok gerekli olmasa da uzun yolculuklarda ek rahatlık sağlar.